Οι οικονομικές κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη στον παγκόσμιο καπιταλισμό. Γιατί οι οικονομολόγοι δε μπορούν να προβλέψουν σχεδόν καμία κρίση; Γιατί δε συμφωνούν ως προς τα μέτρα πολιτικής για την αντιμετώπιση των κρίσεων; Προφανώς, διότι η ίδια η πολιτική οικονομία βρίσκεται σήμερα σε βαθειά κρίση. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί, αλλά ο σημαντικότερος ίσως είναι η άνευ όρων υιοθέτηση του «ατομικιστικού» προτύπου της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ολόκληρη η πολιτική οικονομία έχει θεμελιωθεί και οικοδομηθεί πάνω στην έννοια της ορθολογικής συμπεριφοράς του ατόμου και οι οικονομολόγοι δέχονται ότι αυτή η ορθολογική συμπεριφορά δε μπορεί παρά να είναι η εγωιστική βούληση του ανθρώπου να μεγιστοποιεί το ατομικό του συμφέρον. Αυτή είναι η φιλοσοφική παρακαταθήκη του Διαφωτισμού και του Ωφελιμισμού στην πολιτική οικονομία. Η πολιτική οικονομία έχει «εξελιχθεί» σήμερα σε ένα κλειστό κύκλωμα ιδεών και μοιάζει περισσότερο με θρησκεία παρά με επιστήμη.
Το βιβλίο αυτό είναι μία προσπάθεια φιλοσοφικής προσέγγισης της πολιτικής οικονομίας. Δίνει σε αδρές γραμμές τα βασικά στοιχεία των θεωριών που τα τελευταία 250 χρόνια προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τη λειτουργία του καπιταλισμού, αλλά κυρίως επικεντρώνεται στα φιλοσοφικά θεμέλια των θεωριών αυτών, όπως επίσης και στον τρόπο με τον οποίο οι οικονομολόγοι χρησιμοποιούν τα μαθηματικά και την οικονομετρία, με σκοπό να προσδώσουν στην πολιτική οικονομία στοιχεία των θετικών επιστημών. Μέσα από αυτό το οδοιπορικό κριτικής, προσπαθούμε να βρούμε τι έχει φταίξει για τη θεωρητική αδράνεια της πολιτικής οικονομίας και για την ανικανότητά της να ερμηνεύει τις εξελίξεις και να δίνει αποτελεσματικές κατευθυντήριες γραμμές στους ασκούντες οικονομική πολιτική. Ως επιστέγασμα αυτής της κριτικής, καταθέτουμε κάποιες απόψεις για τον επαναπροσανατολισμό της πολιτικής οικονομίας, ελπίζοντας να συμβάλλουμε μ’ αυτές στη σχετική προβληματική για την αναγκαιότητα της αναθεώρησης τόσο των φιλοσοφικών θεμελίων, όσο και της αναλυτικής πρακτικής μίας επιστήμης, που υποτίθεται ότι αποσκοπεί στην πραγμάτωση του «εύ ζείν» της παγκόσμιας κοινωνίας.
Λίγα λόγια για τον συγγραφέα...
O Νίκος Αντωνάκης σπούδασε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο York της Αγγλίας, απ’ όπου πήρε το πτυχίο Master of Science, και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο οποίο ανακηρύχτηκε διδάκτωρ το 1995. Την περίοδο 2000-2001 εκπόνησε μεταδιδακτορική έρευνα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με θέμα Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Αμυντικών Δαπανών στην Ελλάδα. Είναι ειδικευμένος στη Βιομηχανική Οικονομική, Βιομηχανική Οργάνωση και Οικονομική της Άμυνας. Η κύρια συμβολή του στη βιβλιογραφία ήταν η ανάπτυξη δυναμικών μακροοικονομετρικών υποδειγμάτων για τη σχέση αμυντικών δαπανών και οικονομικής ανάπτυξης.
Την περίοδο 1988-89 υπήρξε μέλος της συντακτικής επιτροπής της Επιθεώρησης για Κοινοτικά θέματα ΕΛΛΑΔΑ και ΕΟΚ, ενώ από την περίοδο εκείνη υπηρετεί στο Υπουργείο Ανάπτυξης και είναι συνεργάτης του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ). Είναι ιδρυτικό μέλος της European Economic Association και μέλος της Royal Economic Society (M. Βρετανία) και της International Defence Economics Association. To όνομά του έχει συμπεριληφθεί στον Παγκόσμιο Οδηγό των Ειδικών στα Οικονομικά των Στρατιωτικών Θεμάτων.
Είναι ο συγγραφέας των βιβλίων:
• Αμυντικές Δαπάνες και Εθνική Οικονομία: Η Περίπτωση της Ελλάδας και των Χωρών-Μελών της ΕΟΚ (Ευρωκοινοτικές Εκδόσεις, 1989).
• Η Πολιτική Οικονομία της Άμυνας στη Μεταπολεμική Ελλάδα (Εκδόσεις Συμεών, 1995).
• Άμυνα και Οικονομική Ανάπτυξη στην Ελλάδα (Εκδόσεις Διάττων, 1997).
• Διεθνής Ανταγωνιστικότητα και Βιομηχανική Στρατηγική (επιμέλεια με τον Χ. Πιτέλη, Εκδόσεις Τυπωθήτω, 1998).
• Θεμελιώδεις Αρχές Οικονομικής Ανάλυσης (Εκδόσεις Συμεών, 1999).
• Αναπτυξιακές Επιδράσεις των Αμυντικών Δαπανών στην Ελλάδα (Εκδόσεις Τυπωθήτω, 2000).
• Εφαρμογές Οικονομικών της Άμυνας στην Ελληνική Οικονομία (Εκδόσεις Παπαζήση, 2002).
• Επιτομή Πολιτικής Οικονομίας (Εκδόσεις Συμεών, 2005).
• Μακροοικονομική: Θεωρία και Πρακτική (με τον Π. Κούρτη, Εκδόσεις Σταμούλη, 2007).
• Ερμηνεύοντας τον Μαρξ …την Εποχή της Παγκοσμιοποίησης (Καστανιώτης & Διάττων, 2008).
• Η Δικτατορία της …Δημοκρατίας στην Ελλάδα (Καστανιώτης & Διάττων, 2010).
• Οι οικονομικές κρίσεις, η Θεωρία του Χάους και η μοίρα του καπιταλισμού (Εκδόσεις Συμεών, 2014).
Επίσης, έχει δημοσιεύσει 33 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους της Ελλάδας, της Μ. Βρετανίας, των ΗΠΑ, της Ιταλίας και της Νορβηγίας.