Λέσβος, Χίος και Ψαρά. Τρία νησιά με μεγάλη ιστορία και προσφορά στα γράμματα, τις τέχνες, τη ναυτοσύνη, τον αγώνα για απελευθέρωση, από την βαθιά αρχαιότητα μέχρι πρόσφατα. Τόποι που υπέφεραν όχι μόνο από κατακτητές και βάνδαλους στη μακραίωνα και πολυτάραχη ιστορία τους, αλλά που χτυπήθηκαν σκληρά και από πολλές φυσικές καταστροφές, κυρίως τα δύο πρώτα νησιά.
Η γραπτή σεισμική ιστορία των νησιών ξεκινά από παλιά, από την εποχή του Ηροδότου. Πολλοί σεισμοί τα χτύπησαν κατά καιρούς, μερικοί μάλιστα συνοδεύτηκαν από τοπικά τσουνάμι.
Ορισμένοι σεισμοί επέφεραν και σημαντικές πολιτικές μεταβολές, όπως ο σεισμός του 1384 στη Μυτιλήνη που σκότωσε το Γενουάτη Κυβερνήτη Φραγκίσκο τον Α΄και όλη την οκογένειά του, εκτός από το μικρό του γιό που τον διαδέχτηκε στη διακυβέρνηση.
Εξέχουσα θέση στη ιστορία των φυσικών καταστροφών στην πατρίδα μας, από την αρχαιότητα μέχρι τώρα, κατέχουν οι δύο εξολοθρευτικές καταστροφές που προκάλεσαν ισάριθμοι σεισμοί στη Λέσβο και τη Χίο προς τα τέλη του 19ου αιώνα. Ο μεγάλος σεισμός του 1867 στη Λέσβο κατεδάφισε το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, κυρίως το κεντρικό και ανατολικό, αφήνοντας πίσω 700 ανθρώπινα θύματα. Αλλά η καταστροφή συμπληρώθηκε στο δυτικό τμήμα του νησιού με νέο, πολύ βλαβερό σεισμό το 1889.
Ακόμη πιο σκληρό ήταν το πέρασμα του Εγκέλαδου από τη Χίο. Το 1881, ένας όχι τόσο μεγάλος ως προς το φυσικό μέγεθος σεισμός, ισοπέδωσε το νησί, κυρίως στο κεντρικό και νότιο τμήμα του. Τα ανθρώπινα θύματα ξεπέρασαν τα 3.500, κάνοντας το σεισμό αυτό τον πιο πολύνεκρο των τελευταίων αιώνων στην πατρίδας μας. Μοναδικά φωτογραφικά και χαρακτικά ντοκουμέντα αποτυπώνουν ανάγλυφα τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσαν οι σεισμοί του 1867 και 1881.
Η βλαβερή επίδραση των σεισμών συνεχίστηκε και πιο πρόσφατα (π.χ. το 1949 στη Χίο και τα Ψαρά, το 1981 στη Λέσβο) αφήνοντας ανεξίτηλα ίχνη στην εξέλιξη και την ιστορία των νησιών.
Το βιβλίο αυτό συνεχίζει τις εκδόσεις της σειράς «Σεισμολογική Βιβλιοθήκη» που απευθύνεται όχι μόνο στους ειδικούς επιστήμονες αλλά και στο ευρύ κοινό. Η σειρά ήδη καλύπτει την Κρήτη, τα Κύθηρα και τη Ρόδο και φιλοδοξεί να καλύψει τη σεισμική ιστορία όλης της χώρας.

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα...

Ο συγγραφέας είναι Διευθυντής Ερευνών στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών από το 2002, όπου πρωτοεξελέγη ως Ερευνητής το 1995. Ασχολείται ερευνητικά με τη σεισμολογία και την επιστήμη των τσουνάμι από το 1982 όταν έλαβε διδακτορικό δίπλωμα από τη Σχολή Θετικών Επιστημών του ΑΠΘ. Έχει διευθύνει πολλά διεθνή και εθνικά ερευνητικά προγράμματα και δημοσίευσε περισσότερες από 150 πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες. Περισσότεροι από 2.200 άλλοι ερευνητές σε όλο τον κόσμο παραπέμπουν στο έργο του με θετικό τρόπο.
Από τις πλέον αναγνωρισμένες εργασίες του αφορά στη 12βάθμια κλίμακα μέτρησης της έντασης των τσουνάμι η εισαγωγή της οποίας έγινε το 2001 και σήμερα εφαρμόζεται παγκοσμίως και αναφέρεται ως «κλίμακα Papadopoulos-Imamura» φέροντας και το όνομα του συνσυγγραφέα της σχετικής εργασίας Iάπωνα καθηγητή F. Imamura.
Tιμήθηκε με διεθνή και εθνικά βραβεία, έδωσε δεκάδες προσκεκλημένων ομιλιών σε διεθνή συνέδρια και πανεπιστήμια σε όλες τις ηπείρους και έχει συμμετάσχει ως πρόεδρος, αντιπρόεδρος και μέλος σε σειρά διεθνών και εθνικών επιστημονικών επιτροπών και συμβουλίων. Έχει διοργανώσει μεγάλα επιστημονικά διεθνή συνέδρια. Είναι ιδρυτής και επικεφαλής από το 2010 του εκδοτικού συμβουλίου (Editor-in-Chief) του διεθνούς γεωφυσικού περιοδικού Research in Geophysics.
Το 1984 υπήρξε επισκέπτης ερευνητής στο εργαστήριο σεισμολογίας του ΜΙΤ στη Βοστώνη των ΗΠΑ, το 1993 ήταν επισκέπτης ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Γεωεπιστημών και Φυσικών Καταστροφών στην Tsukuba της Ιαπωνίας και το 2004 ήταν προσκεκλημένος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Tohoku στο Sendai της Ιαπωνίας. Υπηρέτησε στον Οργανισμό Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (1985-1994) και εκλέχτηκε ως ερευνητής στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο το 1995.
Το παρόν βιβλίο αποτελεί το έβδομο βιβλίο του συγγραφέα, το τέταρτο στη σειρά «Σεισμολογική Βιβλιοθήκη» (επικοινωνία στο papadop@noa.gr).